Ψηφιακό χάσμα στην Ελλάδα ….πραγματικότητα ή μύθος;;;
Περί τεχνολογίας ο λόγος και ξεκινάω την συζήτηση από το πώς αυτή έχει χαράξει την παρουσία της στον Ελλαδικό χώρο τα τελευταία χρόνια. Η κατάσταση όπως έχει καταγραφεί σύμφωνα με τελευταίες έρευνες στον Ελλαδικό χώρο αναφορικά με την τελευταία πενταετία δεν θα έλεγα ότι μας δίνει και πολύ ενθαρρυντικά αποτελέσματα. Μα ποια είναι η πραγματικότητα και πώς την βιώνουμε μαθητές, εκπαιδευτικοί και ερευνητές?
Σύμφωνα με την τελευταία μελέτη του «Παρατηρητηρίου για την Κοινωνία της Πληροφορίας» όπως αναφέρει σε άρθρο της η «Ημερησία» Διαδικτυακά αναλφάβητοι παραμένουν σχεδόν 7 στους 10 Έλληνες πολίτες καθώς μόλις το 18,2% διαθέτουν ικανοποιητικές δεξιότητες όσον αφορά στη χρήση του Internet και γύρω στο 10% χαμηλό επίπεδο δεξιοτήτων, προσθέτοντας ότι ελλοχεύει ο κίνδυνος διατήρησης ενός ψηφιακού χάσματος ειδικά σε κοινωνικά ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού.
Σε σύγκριση με τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ε.Ε. η Ελλάδα δείχνει να έχει μια σαφή άνοδο του ποσοστού εκείνων που διαθέτουν ικανοποιητικές δεξιότητες στη χρήση του διαδικτύου μεταξύ 2005 και 2007 καθώς από το 8,9% ανεβήκαμε στο 18,2% αλλά αυτό παραμένει το μόνο θετικό στις μετρήσεις. Δυστυχώς η Ελλάδα βρίσκεται στην 24η θέση στην σχετική κατάταξη των ευρωπαίων πολιτών που σε ποσοστό 34% είναι σε θέση να αξιοποιούν σε ικανοποιητικό βαθμό το Διαδίκτυο (μέτριες ή υψηλές δεξιότητες).
Αντίστοιχα, το ποσοστό των πολιτών χωρίς δεξιότητες μειώθηκε κατά 7,7 ποσοστιαίες μονάδες στο 72,8%. Το ποσοστό των Ελλήνων πολιτών με χαμηλό επίπεδο δεξιοτήτων παρέμεινε σχετικά σταθερό γύρω στο 10% (συγκεκριμένα 9% – 10,6%), ωστόσο το ποσοστό αυτό είναι περίπου το 1/3 του αντίστοιχου των Ευρωπαίων πολιτών με χαμηλό επίπεδο δεξιοτήτων, το οποίο κυμαίνεται γύρω στο 30%.
Στα θετικά στοιχεία και το γεγονός ότι παρατηρείται υψηλή αύξηση στους διαμένοντες σε αγροτικές περιοχές και τους ανέργους, από την άλλη πλευρά, όμως, το χάσμα δείχνει να διευρύνεται στους ηλικιωμένους και τα άτομα με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο
Μια δεύτερη έρευνα αυτή την φορά από την Eurostat και δημοσιευμένη και αυτή στην «Ημερησία», φέρνει την Ελλάδα να καταλαμβάνει την προτελευταία θέση όσον αφορά τη διείσδυση του Internet στο ελληνικό σπίτι. Παράλληλα εξαιρετικά μεγάλη συνεχίζει να είναι η απόσταση που χωρίζει την Ελλάδα από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες όσον αφορά στη χρήση του Διαδικτύου και των ευρυζωνικών συνδέσεων.
Ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι αρκετά πίσω στη χρήση του Διαδικτύου ακόμη και στις ηλικίες 16 – 24 ετών. Σύμφωνα με τη Eurostat, το 57% των Ελλήνων αυτής της ηλικίας χρησιμοποιεί σε καθημερινή βάση το Internet, όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι στο 73%. Η συγκεκριμένη επίδοση μας δίνει και πάλι την προτελευταία θέση.
Στο σύνολο των Ελλήνων ηλικίας 16 – 74 ετών, μόλις το 27% των Ελλήνων χρησιμοποιεί το Διαδίκτυο όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι στο 48% και η χώρα μας καταφέρνει να ξεπερνά μόνο τη Ρουμανία (19%). Απογοητευτικά είναι τα ποσοστά και όσον αφορά τις online αγορές καθώς μόλις το 10% των Ελλήνων ηλικίας 16 – 74 ετών έχει αγοράσει από το Διαδίκτυο με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο στο 37%. Ενας στους δύο ωστόσο χρησιμοποιεί υπολογιστή.
Από την άλλη πλευρά σύμφωνα με τις μετρήσεις της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας η Ελλάδα βρίσκεται σε ανοδική τάση στη χρήση προσωπικών υπολογιστών και του Διαδικτύου. Για την ακρίβεια η ΕΣΥΕ αναφέρει ότι το ποσοστό των ατόμων που χρησιμοποίησαν υπολογιστή κατά τη διάρκεια του α’ τριμήνου του 2009 ανήλθε στο 47,3% (έναντι 44,4% το ίδιο χρονικό διάστημα του 2008), ενώ το αντίστοιχο για το Διαδίκτυο διαμορφώθηκε στο 42,4% (έναντι 38,2%).
Επιπλέον, σύμφωνα με την ΕΣΥΕ, το 38% των ελληνικών σπιτιών με πρόσβαση στο Διαδίκτυο ανέρχεται στο 38%, όταν το 2005 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 21,7%. Εξ αυτών, το 87% διαθέτει ευρυζωνική σύνδεση.
Τα στοιχεία της ΕΣΥΕ είναι υψηλότερα από αυτά που αναφέρθηκαν προηγουμένως σύμφωνα με το Ευρωβαρόμετρο (27% των Ελλήνων χρησιμοποιεί το Διαδίκτυο). Η διαφορά έγκειται στο ότι το Ευρωβαρόμετρο υπολογίζει μόνο εκείνους που χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο σε καθημερινή βάση, ενώ η ΕΣΥΕ όσους χρησιμοποίησαν το μέσο έστω και μία μέσα στο τρίμηνο. Σύμφωνα με την ΕΣΥΕ, το 64,4% των Ελλήνων χρηστών συνδέεται σχεδόν καθημερινά.
Τα ποσοστά χρήσης υπολογιστή και Διαδικτύου είναι υψηλότερα στις μικρότερες ηλικίες (π.χ. στην κατηγορία 16-19 ετών, τα ποσοστά είναι 94,1% και 89,6% και πέφτουν σε 1,2% και 0,9% στην ομάδα 70-74 ετών).
Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω αποτελέσματα των τελευταίων στατιστικών ερευνών το ερώτημα είναι ποια είναι τελικά η πραγματικότητα. Πρέπει να μιλάμε για “ψηφιακό χάσμα” στην Ελλάδα ή μπορούμε να είμαστε ικανοποιημένοι ως πολίτες για την ένταξη της χώρας μας σε μια νέα ψηφιακή εποχή που επιφέρει λογικά ανατροπές και ορίζει νέους κανόνες σε όλους τους τομείς και φυσικά στον τομέα της παιδείας;
Η δική μου ανησυχία δεν είναι μόνο αν τελικά οι πολίτες της χώρας μας έχουν κατανοήσει την αναγκαιότητα της «ψηφιακής επανάστασης», αλλά αν έχουν αντιληφθεί σε βάθος πόσο απαραίτητη είναι αυτή για τον ερχομό μιας πραγματικής προόδου σε όλους τους τομείς και κυρίως της παιδείας. Για την γεφύρωση ωστόσο τόσο του «ψηφιακού χάσματος» όσο και του «χάσματος» σε πολλούς άλλους σημαντικούς τομείς οι σημερινοί πολίτες και – όχι μόνο οι μαθητές ως αυριανοί πολίτες-θα πρέπει να αποκτήσουν τις οκτώ βασικές ικανότητες της διά βίου μάθησης όπως αυτές ορίζονται από το ευρωπαικό πλαίσιο. Αυτές είναι αναγκαίες για την προσωπική ολοκλήρωση του ενεργού πολίτη, την κοινωνική ένταξη και την απασχολησιμότητα σε μια κοινωνία της γνώσης. Μεταξύ αυτών αναφέρω την 1)επικοινωνία στη μητρική γλώσσα• 2) επικοινωνία σε ξένες γλώσσες• 3) μαθηματική ικανότητα και βασικές ικανότητες στις φυσικές επιστήμες και την τεχνολογία• 4) ψηφιακή δεξιότητα κλπ.
Το ουσιαστικό θέμα δεν είναι απλά να κάνουμε λόγω για την εξάλειψη του ψηφιακού χάσματος, αλλά για την υιοθέτηση μιας συνείδησης για μια δια βίου μάθηση. Μόνο η αλλαγή της νοοτροπίας για μια συνεχιζόμενη μάθηση θα μπορέσει να μας οδηγήσει από μια επιφανειακή δεξιότητα χρήσης της τεχνολογίας σε μια βαθειά και ουσιαστική χρήση αυτής αρχικά στην εκπαίδευση και την έρευνα αλλά και ακολούθως και σε άλλους σημαντικούς τομείς .
Ο διάλογος είναι ανοιχτός και το ερώτημα παραμένει….μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι ότι αυτά τα βήματα αλλαγής θα πραγματοποιηθούν έστω και αργά ή είναι απλά προβληματισμοί μιας ονειροπόλου που θα μείνουν απλά και μόνο σκέψεις γραμμένες σ’αυτό το ιστολόγιο…..;;; Δεν σας κρύβω ότι είμαι πολύ αισιόδοξος άνθρωπος και θέλω να περιμένω πάντα τα καλύτερα….
